اشارات اهل نظر

آن مریدى پیش شیخِ نامدار

نامِ حق مى‏گفت، بیرون از شمار

شیخْ او را گفت «اى بس ناتمام‏

نیست حق را، در حقیقت، هیچ نام‏

ز آنکه هرچش آن تو خوانى، آن نه اوست‏

آن تویى و هرچه دانى آن نه اوست»

گر تو صد دریا درآشامى بزور

همچو کوهى باش و چون دریا مشور

تو مباش آخر چنان کز جرعه ‏اى‏

ره به پهلو مى‏روى، چون قرعه‏ اى‏

هفت دریا نوش کن، پس در زحیر،

ز آرزوىِ قطره‏ اى دیگر بمیر

تشنه این میر گر تو زنده ‏اى‏

خاکِ این در باش اگر تو بنده‏ اى‏

کاسه چندین ملیس، اى بو العجب!

چون بخوردى کاسه ‏اى دیگر طلب‏

هر که آبستن نشد از دردِ این‏

او زنى باشد، نباشد مردِ این‏

ذرّه‏ اى دردِ خدا در دل ترا

بهتر از هردو جهان حاصل ترا

خلق در هر نوع و هر راهى که مرد

چون همه جاوید آن خواهند برد

من درین پستى درین دردم مقیم‏

تا همین دردم بود فردا ندیم‏

زنده زین دردم به دنیا هر نفس‏

همدمم در گور این درد است و بس‏

در قیامت مونسم این درد باد

پیشه من مجلسِ این درد باد

گر بهشتى باشم و گر دوزخى‏

باد جانم مستِ این درد، اى اخى!

هرکرا این درد نیست او مرد نیست‏

نیست‏ درمان‏گر ترا این درد نیست‏

خالقا بیچاره کوىِ توام‏

سرنگون افتاده دل سوى توام‏

اى جهانى درد همراهم ز تو

دردِ دیگر وام مى‏خواهم ز تو

رنجْ‏بُردِ کوىِ تو، رنجى خوش است‏

دردِ تو در قعرِ جان گنجى خوش است‏

هرچه خواهى مى‏توانى کرد تو

بیش گردان هر دمم این درد تو

گر نماند دردِ تو عطار را

او نخواهد کافر و دین‏دار را

دردِ تو باید که جان مى‏سوزدش‏

پاى بر آتش جهان مى‏سوزدش‏

دردِ تو باید دلم را، دردِ تو

لیک نه در خوردِ من در خوردِ تو

درد چندانى که دارى مى‏فرست‏

لیک دل را نیز یارى مى‏فرست‏

دل کجا بى ‏یارى‏ات دردى کشید

کاین‏چنین دردى نه هر مردى کشید

خالقا تا این سگم در باطن است‏

راهِ جانم سوىِ تو ناایمن است‏

یا به حکمِ شرع در کارش فکن‏

یا بکلّى در نمکسارش فکن‏

از خودىِ این سگِ خودبین بسم‏

گر نباشم من، تو باشى، این بسم!

تو بسى دارى چو من در هر پسى‏

من ندارم، تا ابد، جز تو کسى‏

در میانم چون کشیدى از کنار

در میانم بر کنار از اختیار

در میانِ راه تنها مانده ‏ام‏

کس ندارم بى‏ سر و پا مانده‏ ام‏

اى کسِ هر بى‏کسى، بس بى‏کسم‏

ناکسى‏ ام را کسى باشى بسم‏

گر من بى‏کس ندارم هیچ‏کس‏

همدمِ من، تا ابد، یاد تو بس